Elsa Schiaparelli - Michałowicki Uniwersytet Otwarty Wszelkiego Wieku

Elsa Schiaparelli (1890–1973) była jedną z najbardziej oryginalnych projektantek mody XX wieku, której twórczość nierozerwalnie splatała się z nurtem surrealizmu. Pochodziła z arystokratycznej, konserwatywnej rodziny, lecz od dziecka buntowała się przeciw konwenansom. Już jako młoda kobieta wywołała skandal tomikiem erotycznej poezji, a później uciekła z domu poprzez małżeństwo z teozofem Williamem de Kerlor. Po jego odejściu została samotną matką chorej córki i to właśnie trudna sytuacja zmusiła ją do pracy.

Zaczynała od przerabiania kapeluszy i sprzedaży antyków, a przełomem okazały się jej oryginalne sweterki z trójwymiarowymi wzorami. W latach 30. zbudowała własny dom mody, zdobyła ogromną popularność i stała się milionerką. Jako pierwsza zamieniła pokaz mody w spektakl łączący choreografię, światło i muzykę. Współpracowała z Salvador Dalím i Jeanem Cocteau, tworząc projekty pełne ironii, żartu i dwuznaczności – jak rękawiczki z naszytymi paznokciami, kapelusz-but czy sukienkę z aplikacją homara. Uwielbiała kontrast czerni i złota, bawiła się anatomią, owadami i hiperbolą, a dodatki traktowała jako autonomiczne dzieła sztuki.

Schiaparelli odrzuciła gorsetowe ograniczenia, projektując wygodne, nowoczesne kostiumy, a jednocześnie przełamywała granicę między modą a sztuką. Jej projekty były prowokacyjne, czasem kontrowersyjne, lecz zawsze wizjonerskie. Po wojnie, w cieniu sukcesu Diora, jej język przestał trafiać w gusta epoki. W 1954 roku zamknęła dom mody i poświęciła się rodzinie.

Choć sprzedała prawa do nazwiska i marka funkcjonuje dziś niezależnie, jej spuścizna żyje przede wszystkim w muzeach. To dzięki niej moda zyskała status sztuki – przestrzeni, w której można manifestować idee, żartować, prowokować i inspirować kolejne pokolenia.