Konferencja – Powiedz o tym komuś

27 listopada, w sali multimedialnej Urzędu Gminy Michałowice, odbyła się wyjątkowa konferencja pod hasłem „Powiedz o tym komuś – Bezpieczeństwo ponad procedury. Działamy tu i teraz.” Wydarzenie zgromadziło przedstawicieli instytucji, ekspertów oraz mieszkańców zainteresowanych kwestią bezpieczeństwa i skutecznej pomocy osobom potrzebującym. Współorganizatorami konferencji byli: Fundacja A.R.T., Samorząd Województwa Mazowieckiego, Gmina Michałowice i Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Gminy Michałowice.

Moderatorem czwartkowej konferencji był Conrado Moreno Szypowski, który od lat jest przyjacielem Fundacji A.R.T. Natomiast oficjalnego otwarcia wspólnie dokonali współorganizatorzy wydarzenia: z ramienia gminy Michałowice - sekretarz gminy Michałowice, Wojciech Grzeniewski, dyrektor Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej Gminy Michałowice, Iwona Radzimirska oraz prezes Fundacji A.R.T., Agnieszka Tobota.

Głównym celem konferencji było podkreślenie znaczenia bezpośredniego działania na rzecz bezpieczeństwa, wykraczającego poza sztywne procedury administracyjne. Organizatorzy chcieli zwrócić uwagę na potrzebę szybkiego, empatycznego reagowania na sytuacje kryzysowe oraz dzielenia się wiedzą i doświadczeniem w zakresie ochrony życia i zdrowia osób doświadczających przemocy.

„O dobrej współpracy decyduje czynnik ludzki”, czyli o współpracy służb społecznych w sprawach dotyczących przemocy, mówiła dr hab. Magdalena Szafranek, prof. UW.

Magdalena Szafranek, jest socjolożką i prawniczką. Pracuje w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizuje się w badaniach dotyczących włączenia społecznego, wspierania dziecka i rodziny w środowisku lokalnym. Pełni funkcję redaktorki naczelnej czasopisma naukowego „Dziecko Krzywdzone. Teoria. Badania. Praktyka”, którego wydawcą jest Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę. Jest przewodniczącą Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Rodzinnego.

Koordynacja działań służb społecznych to jeden z kluczowych elementów w sprawach dotyczących przemocy. Pomagają w tym jasne standardy, zaufanie, szybka wymiana informacji i koordynacja międzyinstytucjonalna. 

Kolejną prelegentką czwartkowej konferencji była Izabela Banasiak – superwizorka w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej, pedagożka, trenerka, mediatorka. Od 30 lat wspiera osoby doświadczające przemocy i uzależnień. Absolwentka m.in. studiów podyplomowych UW (Studium Terapii i Treningu Grupowego, Studium Pomocy Psychologicznej, Studium Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie) oraz Studium Psychoterapii Uzależnień, Certyfikowana Specjalistka. Doświadczenie zdobywała w Instytucie Psychologii Zdrowia i w „Niebieskiej Linii”. Specjalizuje się w szkoleniach i superwizjach dla służb, komunikacji międzyinstytucjonalnej oraz programach edukacyjno-korekcyjnych (model Duluth). Od 2020 r. prowadzi Ośrodek Wsparcia Po-Moc; w latach 2019–2021członkini Rady Superwizorów IPZ PTP.

Wystąpienie Izabeli Banasiak było wystąpieniem z perspektywy praktyka pracującego na styku systemu i człowieka, który codziennie spotyka się z osobami doświadczającymi przemocy i tymi, które ją stosują. Praktyka, który pokazuje, że skuteczna interwencja to więcej niż procedura. To uważność, język i konsekwentne budowanie odpowiedzialnej zmiany.

Dr Grzegorz Wrona – adwokat, doktor nauk prawnych, przewodniczący Zespołu ds. analizy zdarzeń, na skutek których małoletni poniósł śmierć przy Ministrze Sprawiedliwości, członek Komitetu Rady Europy GREVIO, certyfikowany specjalista i superwizor z zakresu przeciwdziałania przemocy domowej, adiunkt na Wydziale Nauk Prawnych Polskie Akademii Nauk, konsultant Warszawskiego Ośrodka Interwencji Kryzysowej w swojej prelekcji przedstawił  „Siedem grzechów służb wobec osób doznających przemocy domowej”.

Wśród tych najczęstszych jest bagatelizowanie sygnałów, „victim blaming”, formalizm proceduralny bez realnej oceny ryzyka, opóźnienia, słaba jakość dokumentacji, brak ciągłości wsparcia. Niewątpliwie wpływ na to mogą mieć stereotypy i założenia systemowe, że: „to tylko konflikt”, „może w każdej chwili odejść”, „dzieci nic nie widzą”, mediacja zamiast ochrony, traktowanie zdarzeń jako incydentalnych.

Standardy pracy oparte na ocenie ryzyka i bezpieczeństwie, interdyscyplinarna koordynacja, jasny przepływ informacji z sądami i prokuraturą, superwizja i szkolenia, język niedyskryminujący, rzetelna dokumentacja dowodowa bez wątpienia są tymi aspektami, które pozwolą się ustrzec przed błędami mówił dr Grzegorz Wrona, rekomendując pracownikom służb społecznych wdrożenie case managementu, indywidualnych planów bezpieczeństwa, monitorowanie i ewaluacja działań oraz szybkie ścieżki reagowania.

Była oficer, doktor psychologii, mentorka odporności psychicznej liderów i zespołów, Anna Werner Maliszewska opowiedziała o „ANTYKRUCHOŚCI”, czyli o treningu mięśni odporności psychicznej w służbie. Dr Anna Werner Maliszewska jest prezeską Polskiego Towarzystwa Psychologii Pozytywnej, ekspertką w dziedzinie wytrzymałości psychicznej, przywództwa i psychologii pozytywnej oraz konsultantką i wykładowczynią dla kadry kierowniczej międzynarodowych korporacji, instytucji edukacyjnych i ogółu społeczeństwa. Swoją pracą wspiera biznes, wojsko i edukację w rozwijaniu odporności psychicznej. 

Dr Anna Werner Maliszewska zaprezentowała kompetencje, które pozwalają działać skutecznie w warunkach niepewności. Opowiadała, jak budować sprawczość, mimo zmian i kryzysów oraz jak przeciwdziałać bezradności i utrzymać zaangażowanie. 

Niewątpliwie, doświadczenie dr Anny Werner Maliszewskiej z sił specjalnych pokazuje, że wiedza, umiejętności i wyszkolenie fizyczne nie wystarczają do realizacji celu. Najważniejsza jest odporność psychiczna, którą jedni z nas posiadają, inni zaś potrzebują wyćwiczyć.

Robert Damski – praktyk w obszarze egzekucji świadczeń alimentacyjnych i rzecznictwa na rzecz dzieci, a także inicjator rozwiązań łączących perspektywę prawa, instytucji i realnego życia rodzin omówił o niealimentacji, jej diagnozie i terapii, jako społecznej chorobie.

Robert Damski jest laureatem wyróżnienia „Biała Wstążka”, w kategorii wymiar sprawiedliwości. Jest członkiem zespołu ds. alimentów przy RPO-RPD, członkiem Stowarzyszenia „Mężczyźni przeciwko przemocy”, honorowym członkiem Stowarzyszenia „Dla Naszych Dzieci”, Stowarzyszenia „Alimenty to nie prezenty” i Fundacji KiDs, członkiem rady ekspertów na Wydziale Prawa i Administracji Uczelni Łazarskiego. Od lat zaangażowany w działalność na rzecz poprawy jakości egzekucji sądowej, szczególnie w zakresie egzekucji alimentów.

Zdaniem Roberta Damskiego relatywizacja i deprecjonowanie to główne mechanizmy, które normalizują niepłacenie alimentów i umniejszają rolę samodzielnego rodzica. Mogą to poprawić elementy:

• Legislacja – prosta i szybkie ścieżki zasądzania i egzekucji, realna nieuchronność egzekucji oraz uporządkowany rejestr i przepływ informacji.
• Edukacja – od szkoły rodzenia po szkołę średnią - edukowanie, czym są alimenty i co grozi za ich niewykonywanie; kampanie pracodawców i ZUS „płacę alimenty = jestem odpowiedzialny”; wsparcie samorządów w utworzeniu punktów informacji prawno-finansowych dla rodziców.
• Konsekwencja – ciągłość działań począwszy od monitoringu po wyrok, „zero luzów” w egzekucji, utworzenie katalogu odczuwalnych konsekwencji przy braku współpracy, standard „dziecko najpierw”; każde działanie mierzone wpływem na dobro dziecka „tu i teraz”.

Ostatnim tematem czwartkowej konferencji były „Niewykorzystane możliwości dowodowe dokumentacji Niebieskich Kart w postępowaniach sądowych”, o których mówił Michał Lewoc, sędzia Sądu Rejonowego w Legnicy, doktor nauk prawnych, wykładowca Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury

Tworzenie dokumentacji Niebieskiej Karty to ogromny wysiłek osób realizujących procedury i służb (w całym kraju to 80 000 wszczynanych procedur). Ponadto pozyskiwanie, przy okazji realizacji zadań grupy diagnostyczno-pomocowej, informacji o dowodach i źródłach dowodowych powstania i stosowania przemocy domowej.
Obowiązek dokumentowania działań, w tym pozyskanych informacji dowodowych i przekazywanie ich do organów postępowania, w tym do sądów. Konieczne jest również właściwe zabezpieczanie dowodów, tworzenie dokumentacji i zawiadomień.

Dlatego tak ważnym jest, aby nie marnować ogromnego wysiłku służb przy tworzeniu dokumentacji Niebieskiej Karty, lecz wykorzystanie go dla szybkiego przepływu informacji i zapewnienia bezpieczeństwa osobom doznającym przemocy.

Michał Lewoc przez wiele lat pełnił funkcję Naczelnika Wydziału ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Departamencie Współpracy Międzynarodowej i Praw Człowieka Ministerstwa Sprawiedliwości. Certyfikowany specjalista z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Członek Zespołu Monitorującego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie I i II kadencji. Członek Rady ds. Przeciwdziałania Przemocy Domowej przy Krajowym Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom. Autor ponad 30 artykułów, wykładowca i prelegent na ponad 130 szkoleniach, konferencjach i seminariach z obszaru przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W 2017 r. obronił doktorat na Uniwersytecie Łódzkim z wyróżnioną pracą doktorską pt. „Kryminologiczna ocena orzecznictwa sądowego w sprawach dotyczących przemocy w rodzinie”. Autor opracowania „Dokumentacja procedury „Niebieskie Karty” w postępowaniach sądowych”. W chwili obecnej orzeka w Sądzie Rejonowym w Legnicy w Wydziale Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

Wiele cennej merytorycznej wiedzy znalazło się w programie konferencji, która bez wątpienia będzie bardzo pomocna w codziennych działaniach wspierających, a także ratujących zdrowie i życie osób doświadczającym przemocy.