"Płomień Pamięci"

Z okazji 100 lat Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Muzeum Historii Polski zorganizowały akcję społeczno-edukacyjną „Płomień Pamięci”, której celem jest uhonorowanie lokalnych bohaterów, spoczywających na cmentarzach w całej Polsce i poza jej granicami. Formę upamiętnienia stanowiło zapalenie znicza z zawieszonym na nim papierowym, biało-czerwonym sercem.

Do akcji przystąpiła również Szkoła Podstawowa im. Marii Dąbrowskiej w Komorowie, której reprezentanci - członkowie koła historycznego z kl.8 - odwiedzili następujące groby.

1. Grób Kapitana Harcmistrza Stefana Jaronia Kowalskiego na cmentarzu w Pruszkowie (ul. Cmentarna)

Kapitan Harcmistrz Stefan Jaroń Kowalski (1915-1979) był harcerzem, drużynowym 14. Mazowieckiej Drużyny Harcerskiej im. Stefana Czarnieckiego w Pruszkowie. W okresie II wojny światowej pełnił funkcję Komendanta Hufca "Zielony Dąb" Szarych Szeregów (Pruszków, Piastów, Ursus, Ożarów, Włochy). W 1944 r. uczestniczył w Powstaniu Warszawskim, walcząc w Zgrupowaniu "Leśnik" m.in. o Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych. Po wojnie współorganizował Rajd "Po kamienistej drodze" do Pęcic, upamiętniający bitwę pod Pęcicami stoczoną przez Powstańców Warszawskich 2 sierpnia 1944 r. z siłami niemieckimi.

2. Pomnik-Mauzoleum w Pęcicach (ul. Parkowa)

Jest unikalnym miejscem wśród polskich nekropolii: bohaterzy spoczęli tam, gdzie walczyli z oddaniem i poświęceniem. Byli nimi Powstańcy Warszawscy z IV Obwodu AK "Ochota" oraz żołnierze VI Rejonu "Helenów" (Pruszków, Piastów, Ursus), którzy stoczyli 2 sierpnia 1944 r. pod Pęcicami krwawy bój z wojskami niemieckimi.

3. Grób Pułkownika Jana Pryzińskiego (1879-1959) na cmentarzu w Pęcicach (ul. Parkowa)

Pułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego, instruktor Polskich Drużyn Strzeleckich w Krakowie, żołnierz II Brygady Legionów Polskich, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. Brał udział w III Powstaniu Śląskim oraz w kampanii wrześniowej 1939 r. Starosta powiatu zamojskiego.

4. Grób księdza Wincentego Kuderko (1837-1908) na cmentarzu w Pęcicach (ul. Parkowa)

W okresie Powstania Styczniowego (1863-1864) naczelnik powstańczy w Bolimowie. Na swej plebanii przyjmował Powstańców i odbierał od nich przysięgę, tutaj zbierał od parafian ofiary pieniężne na potrzeby Powstania i apelował o wstępowanie do oddziałów powstańczych. W latach 1888-1901 był proboszczem  parafii pęcickiej.

5. Grób Majora Jerzego Ursyn-Niemcewicza (1893-1951) na cmentarzu w Pęcicach (ul. Parkowa)

W okresie I wojny światowej żołnierz Legionu Puławskiego oraz 1. Pułku Ułanów Krechowieckich. Brał czynny udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r., jak też w konspiracji  w czasie II wojny światowej.

Wspólne działanie przywraca pamięć o tych, których imiona często nie trafiły do podręczników, ale pozostają w sercach i w lokalnych tradycjach.

Daniel Wolborski

Nauczyciel historii